ӘУЕЗОВ ИНСТИТУТЫ

Facebook-f Youtube
logo

Мұхтар Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ақпараттық порталы

БАС
ҒЫЛЫМИ МЕКЕМЕ
ӘДЕБИЕТТАНУ
ӨНЕРТАНУ
МҰХТАР ӘУЕЗОВ
МУЗЕЙ-ҮЙІ

ҒЖБМ ҒЫЛЫМ КОМИТЕТІ

АУЫСУ

«АЛТЫН ҚОР» цифрлық ресурсы

АУЫСУ

ӘУЕЗОВ
МУЗЕЙ-ҮЙІ

АУЫСУ

«КЕРУЕН»
ғылыми журналы

АУЫСУ
1934 жылы құрылған

М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты 1934 жылы ашылып, тарих, археология, тіл, әдебиет және фольклорды, бейнелеу, музыка, театр, хореография өнерін зерттеумен айналысқан Қазақтың Ұлттық мәдени ғылыми-зерттеу институтынан бастау алады. 1961 жылдың тамыз айында институтқа М.О.Әуезов есімі берілді. 1963 жылы қарашада институт құрамында М.О.Әуезовтің әдеби-мемориалды музейі мен жазушының мұрасын зерттейтін ғылыми бөлім ашылды.

Ерекшелігі

Институт құрылған уақытынан бері қазақ әдебиеті мен фольклорын және өнерін зерттейтін бас ғылыми мекемеге айналды.

Институт ғалымдары ұлттық әдебиет пен өнердің тарихы мен теориясын, аса көрнекті әдебиет және өнер қайраткерлерінің шығармашылық мұрасын зерттеу ісіне үлкен үлес қосты.

Кімдер қызмет атқарды?

Институтта әр жылдары М.О.Әуезов, З.А.Ахметов, Л.М.Әуезова, М.Базарбаев, И.Х.Ғабдиров, М.Ғабдуллин, Ә.Ж.Дербісәлин, Ы.Т.Дүйсенбаев, М.Т.Дүйсенов, Б.Г.Ерзакович, М.Жармұхамедұлы, А.Қ.Жұбанов, Қ.Жұмалиев, Б.Кенжебаев, М.Қ.Қаратаев, Б.Құндақбаев, Ә.Қ.Нарымбетов, Е.В.Лизунова, Ш.Қ.Сәтбаева, М.С.Сильченко, Н.С.Смирнова, Ә.Тәжібаев, Е.С.Ысмайылов, Ж.Ысмағұлов, Ә.Шәріпов және т.б. аса көрнекті ғылым, әдебиет және мәдениет қайраткерлері жұмыс істеді.

ЖАҢАЛЫҚТАР

Халық университетінің қонағы - Болат Әбділманов
07/11/2025
М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ұйымдастыруымен 7 қараша күні Рахманқұл Бердібай атындағы Халық университетінің кезекті дәрісі аясында Қазақстанның Халық әртісі, «Құрмет», Парасат» ордендерінің иегері, театр және кино актері Болат Мәзімбайұлы Әбділмановпен кездесу өтті. Кездесуде өнер қайраткері ұлттық театр мен кино өнерінің даму бағыттары, актерлік шеберліктің сырлары, шығармашылық ізденіс пен сахна мәдениетінің бүгінгі тынысы мен болашағы жайлы кеңінен ой өрбітті. Әсіресе Болат Мәзімбайұлының қазақ сахнасы мен кино өнерінде сомдаған көрнекті рөлдері, соның ішінде ұлы Абай бейнесін жасаудағы актерлік тәжірибесі мен ішкі дайындық үдерісі жөніндегі әсерлі естеліктері тыңдарман қауымның ерекше қызығушылығын тудырды.
Республика күні құтты болсын!
25/10/2025
Құрметті, Қазақ елі! Сіздерді ұлт тарихындағы аса маңызды мереке – Республика күнімен шын жүректен құттықтаймыз! Бұл күн – егемен ел ретінде мемлекеттік дербестікті айқындаған, халқымыздың елдік мұраты мен тәуелсіздікке деген ұмтылысының жарқын көрінісі. Бүгінгі ұрпақ үшін бұл мереке – ата-бабамыз аңсаған тәуелсіздіктің қадірін терең сезініп, елдің дамуы мен өркендеуі жолында аянбай еңбек етуге үндейтін ұлы күн. Еліміздің тұғыры биік, болашағы баянды болсын!
Ұлттық әдебиеттің алтын ғасыры
24/10/2025
Қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, белгілі жазушы Сәбит Мұқановтың 125 жылдық мерейтойына орай М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ұйымдастыруымен «Ұлттық әдебиеттің алтын ғасыры» атты республикалық ғылыми-теориялық конференция өтті. Конференция барысында Сәбит Мұқановтың шығармашылық мұрасы мен қазақ әдебиетіндегі орны жан-жақты талқыланды. Атап айтқанда, қазақ романының қалыптасу эволюциясындағы жазушының рөлі, оның әдеби-эстетикалық және қоғамдық көзқарастары сөз болды. Сонымен бірге С. Мұқанов мұрасының зерттелу тарихы мен текстологиялық мәселелеріне назар аударылып, ХХ ғасырдағы ұлттық әдебиеттің даму кезеңдері мен «алтын ғасыр» ұғымының ғылыми мәні сараланды. Сондай-ақ қазіргі әдеби үрдістер мен С. Мұқанов дәстүрінің сабақтастығы да талдау нысанына айналды.
Егемен жылдардағы қазақ киносы
23/10/2025
М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ұйымдастыруымен 23 қазан күні Мемлекеттік Егемендік туралы декларацияның қабылданғанына 35 жыл толуына орай «Егемен жылдардағы қазақ киносы» атты ғылыми семинар өтті. Бұл шараның мақсаты – Тәуелсіздік кезеңіндегі ұлттық кино өнерінің даму үдерісін саралап, қазіргі қазақ киносының жетістіктері мен өзекті мәселелерін ғылыми тұрғыдан талқылау болды. Сонымен қатар шара Институттың ұлттық рухты ұлықтау және тәуелсіздік идеясын ғылыми әрі мәдени тұрғыдан зерттеу бағытындағы жүйелі жұмыстарының аясында өткізілді.

Зерттеулер мен монографиялар

alash
Қаныш Сәтбаев
abaibook
alash
sana

Профессор Рахманқұл Бердібаев атындағы «Халық университеті»

1963 жылы халыққа ғылыми-көпшілік білім тарату мақсатымен қоғамдық негіздегі «Халық университеті» құрылды. Дәрістер Қазақстан Ғылым академиясының мүше-корреспонденті, профессор Рахманқұл Бердібайдың басшылығымен Мұхтар Әуезовтің мұражай-үйінде ұйымдастырылып отырған. «Әуезов үйінде» айына бір рет шығармашылық адамдарын өнер сүйер жастармен жүздестіріп, дәріс өткізуді дәстүрге айналдырып келеді.
АУЫСУ

«Қолжазба жəне фольклортану» ғылыми-инновациялық орталығы

Орталықтың міндеті — қазақ қолжазбаларын заман талабына, қазіргі заманғы белгіленген мəртебесі мен маңызына сəйкес реставрациялау, консервациялау жəне олардың қолжазба мұра күйінде сақталуына, болашақ ұрпақтың пайдалануына жағдай жасау.

Қолжазба мұраларды ғылыми айналымға түсіру жəне оларды жүйелі жариялау арқылы жас ұрпақтың игілігіне жарату.

smi_turmagambet
academ

Әуезов институтында әзірленген қазақ мәдениетінің ірі тұлғалары шығармаларының академиялық жинақтарының онлайн нұсқасы

БІЛІМ мен ҒЫЛЫМ САБАҚТАСТЫҒЫ

«Ғылым ордасы» РМК базасында орналасқан ҚР ҒжЖБМ Ғылым комитетінің Ғылыми зерттеу институттары мен әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дің магистранттар мен PhD докторанттарды дайындау бойынша бірлескен оқу бағдарламасы жұмыс істеп келеді.
Бірлескен бағдарлама 2014 жылдан бастау алады. Жобалық офистің алғашқы директоры әлеумет. ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесі — З.К. Шәукенова (2014-2016). 2016 жылдан бағдарлама жетекшісі э.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің ғылым және білім интеграциясы бойынша проректоры — Сатыбалдин Әзімхан Әбілқайырұлы.

Осы бағдарлама аясында төмендегі бағыттар бойынша магистранттар мен PhD докторанттары әзірленуде:

Group1
6М021401 - Заманауи Қазақстан әдебиеті
Group6
6D021401 - Теория және әдеби сын
Group4
6М021402 - Мәтінтану
Group3
6D021402 - Қазақ фольклоры және көне әдебиет
Group5
6М021403 - Фольклористика
Group1
6D021403 - Әдебиеттану

ЖАҚЫНДА

10 шілдеде «Әуезов үйі» ғылыми-мәдени орталығында (Алматы қ., Төлебаев к-сі, 185) көрнекті жазушы, әдебиеттанушы-ғалым, филология ғылымдарының докторы, Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреты Ақыш Нұрдәулет Бабиханұлының 75 жасқа толуына арналған «Өнер мен ғылым тоғысында: әдеби-көркем және ғылыми дискурс» атты халықаралық ғылыми-теориялық конференция өтеді.

ХАБАРЛАНДЫРУ

ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылыми атақтар (қауымдастырылған профессор (доцент), профессор) беру ережесін бекіту туралы 05.09.2024 жылғы № 435 бұйрығына сәйкес 60200 — Тіл және әдебиет ғылыми бағыты бойынша (10.01.02 – Қазақ әдебиеті) профессор ғылыми атағына ізденуші, М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының бас ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы, доцент  Орда Гүлжахан Жұмабердіқызының анықтамасы мен ғылыми еңбектерінің тізімі орналастырылды.

Anyktama Orda G.

Г.Орданың ғылыми мақалалар тізімі

Г.Орданың халықаралық басылымдардағы жарияланымдары

Жарияланған уақыты: 02 мамыр 2025 жыл.

Соңғы жарық көрген кітаптар